Aksara Swara
= a |
= é |
= i |
= o |
= u |
= e |
= eu |
Aksara Ngalagena
= ka |
= ga |
= nga |
= ca |
= ja |
= nya |
= ta |
= da |
= na |
= pa |
= ba |
= ma |
= ya |
= ra |
= la |
= wa |
= sa |
= ha |
Rarangkén
Dumasar kana patempatanana, 14 rarangkén dibagi jadi:
- rarangkén luhur = 5 rupa
- rarangkén handap = 2 rupa
- rarangkén sajajar = 6 rupa
a. Rarangkén luhur
|
panghulu, panghulu, ngarobah sora aksara Ngalagena /a/ jadi /i/.
Conto: =
ka → = ki.
|
|
pamepet, ngarobah sora aksara Ngalagena /a/ jadi /e/.
Conto: =
ka → = ke.
|
|
paneuleung, ngarobah sora aksara Ngalagena /a/ jadi /eu/.
Conto: =
ka → = keu.
|
|
panglayar, nambahan sora /+r/ kana sora asalna.
Conto: =
ka → = kar.
|
|
panyecek, nambahan sora /+ng/ kana sora asalna.
Conto: =
ka → = kang.
|
b. Rarangkén handap
|
panyuku, ngarobah sora aksara Ngalagena /a/ jadi /u/.
Conto: =
ka → = ku.
|
|
panyakra, nyalusupkeun sora /+r/ kana sora asalna. Sora panungtung bisa dirobah ku rarangkén séjénna.
Conto: =
ka → = kra.
|
|
panyiku, nyalusupkeun sora /+l/ kana sora asalna. Sora panungtung bisa dirobah ku rarangkén séjénna.
Conto: =
ka → = kla.
|
c. Rarangkén sejajar huruf
|
panéléng, modifies Ngalagena vowel /a/ jadi /é/.
Conto: =
ka → = ké.
|
|
panolong, ngarobah sora aksara Ngalagena /a/ jadi /o/.
Conto: =
ka → = ko.
|
|
pamingkal, nyalusupkeun sora /+y/ kana sora asalna. Sora panungtung bisa dirobah ku rarangkén séjénna.
Conto: =
ka → = kya.
|
|
pangwisad, nambahan sora /+h/ kana sora asalna.
Conto: =
ka → = kah.
|
|
patén atawa pamaéh, ngaleungitkeun sora /a/ aksara Ngalagena.
Conto: =
ka → pamaeh = k.
|
Angka
= 1 |
= 2 |
= 3 |
= 4 |
= 5 |
= 6 |
= 7 |
= 8 |
= 9 |
= 0 |
Dina tulisan, angka diwatesan ku tanda pipa ajeg | ... |.